“Endometriozis” mevcudiyetinde olan yakınmalar sadece bu hastalığa özgü olmadığı için bazı hastalıklar ile karışabilir veya tıbbi ifade ile “ayırıcı tanı” grubunda endometrioz ile birlikte düşünülebilen bazı hastalıklar vardır. Benzer yakınmalar yapabilen bu hastalık gruplarını yakınmalara göre ayırarak ele almaya çalışacağız.
AĞRI Endometriozda ağrı en sık mevcut olan yakınmadır. Bu ağrı, yaygın karın ağrıları, uzun süreli (kronik) alt karın bölgesi (pelvik) ağrılar, şiddetli adet ağrıları (dismenore), cinsel ilişkide ağrı (disparöni), idrar yaparken ağrı (dizüri), büyük abdest yaparken ağrı (diskezi) gibi farklı şekillerde olabildiği gibi bu ağrı tiplerinin birkaç tanesi bir arada da görülebilir. Karın içerisindeki pek çok karın içi organa (örneğin bağırsaklar, idrar torbası, rahim) ait sorunlar, karın duvarı hastalıkları ve bazı sinir sıkışması gibi hastalıklarda yaygın karın ağrıları olabilir.
Yaygın karın ağrısı/kronik alt karın bölgesi (pelvik) ağrılar: Özellikle 6 ay ve üzerinde süre ile devam ede gelen karın ağrıları yaşam kalitesini ciddi anlamda bozmaktadır. Endometriozda da adetle ilişkisiz yaygın karın ağrıları da olabilir. Bu nedenle endometrioz, aşağıdaki hastalıklar ile karışabilir: Uzun süreli alt karın bölgesinde iltihabi durumlar (kronik inflamatuar pelvik ağrı): Uzun süreli iltihabi olaylarda (örneğin kronik tüp ve yumurtalık iltihabı) ağrılar endometrioz ağrıları ile karışabilir. Ağrılı mesane (interstisyel sistit) : Daha çok idrar yaparken veya sonrasında kasık ağrıları ile giden bir durumdur. Miyomlar: Genel olarak kadınlarda %25 civarında görülen rahim kasından köken alan iyi huylu urdur. Aşırı büyümesi, çevre organ basısı, içerisinde çeşitli şekillerde görülebilen erime (dejenerasyon) yomlarda da ağrı yakınmasına neden olabilir. IBS (irrtabl bağırsak sendromu): Gaz, kabızlık veya ishalin de eşlik edebildiği karın ağrıları ile seyreden bir durumdur.
Kas-iskelet ağrıları: Bağ dokusunun yani kas, kemik, eklem gibi yapılara ait ağrılar, sinir sıkışmaları gibi durumlar da benzer ağrılar yapabilir. Adet Sancısı (Dismenore): Adetle birlikte olan ağrılar endometriozun en önemli yakınmalarındandır. Miyom: Özellikle rahim iç tarafında yerleşmiş ve hatta saplı olabilen ve aşağıya doğru inme eğilimi gösteren miyomlar adette sancı yapabilir. Adenomyoz: Rahim iç zarının (endometrium), rahim kası içinde bulunduğu duruma adenomyoz adı verilmektedir. Bu durumun en belirgin yakınması da ağrı ve aşırı kanamadır. Rahim ağzı tıkanması: Rahim ağzı (serviks) çeşitli nedenlerle tıkanabilir (iltihap, pıhtı vb). Bu durumda adet kanı atılamadığı için şiddetli adet sancıları olabilir. Doğuştan vajen ve/veya rahim ağzı yokluğu veya kızlık zarının doğuştan kapalı olması: Doğumsal olan bu tür problemlerde de adet kanaması atılamadığı için şiddetli ağrılar olabilir. Unutulmaması gereken bir durum şudur: Bu tür anormalliklerde endometrioz riski de daha fazladır.
İlişkide Ağrı (Disparöni): Endometrioz ağrılı cinsel ilişkinin pek çok nedeninden biridir. Üreme organlarının iltihapları (rahim ağzı, yumurtalıklar): bu durumlarda da ağrılı ilişki olabilmektedir. Vajenin bazı problemleri: Vajinal kuruluk, darlık veya iltihaplarında, doğumsal bazı problemlerinde cinsel ilişkide ağrı söz konusu olabilmektedir. Rahim hastalıkları: Miyomlar, adenomyoz, rahim sarkması cinsel ilişkide ağrıya neden olabilir. Diğer: Yukarıda açıklanan irritabl bağırsak sendromu (IBS), bazı kanserler veya kanser tedavisi amacıyla uygulanan ışın tedavileri
DÜZENSİZ KANAMA Özellikle adet (mens) başlamadan önce olan –hatta halk tarafından “adetim sökmüyor” diye ifade edilen- kahve renkte leke tarzındaki kanamalar (premenstruel spotting) endometrioz için önemli sayılabilecek ip ucu olmakla birlikte, adenomyoz, hormonal, rahim ağzı (rahim ağzında polipler, yaralar, rahim ağzı iltihabı) veya rahim (rahim iç zarına ait kalınlaşmalar, polipler) ile ilgili sorunlarda görülebilir.
HAMİLE KALMA GÜÇLÜĞÜ (İNFERTİLİTE) Endometrioz neden olduğu yumurtlama problemleri, yumurtalık rezervinde azalma, yapışıklıklar, tüplerde tıkanıklar, saldığı bazı maddeler ile eşey hücreleri ve embriyo üzerindeki olumsuz etkiler ile hamile kalmada sorunlara yol açabilmektedir. Ancak buna neden olabilecek hem kadına hem de erkeğe ait pek çok faktör bulanabilmektedir.
Sonuç olarak, karın bölgesi ve genital bölge ile ilgili ağrının her şeklinde, kanama sorunlarında ve hamile kalma güçlüğünde karıştırılabilecek diğer hastalıklar yanında endometrioz da düşünülmeli ve hekime başvurularak araştırılmalıdır.
